آنالیز روغن به عنوان یک تکنیک تکمیلی در عیب‌یابی تجهیزات دوار:
امروزه در بسياري از شركت‌ها، تلاش بر این است تا اطلاعات جامع تری از تجهيزات را بصورت طبقه بندي شده در اختيار داشته باشند و با كنترل اطلاعات و شرايط لازم از بوجود آمدن توقف هاي غیر منتظره جلوگيري كنند. با توسعه تكنولوژي و پیشرفت صنایع، كنترل تجهيزات ماشين آلات و روانكارها به يك برنامه مدرن آناليز روغن تبديل شده كه نتيجه آن مراقبت و نگهداري بهينه تجهيزات، صرفه جويي در مصرف انرژي و افزايش عمر ماشين آلات خواهد بود. بنابراين تهیه برنامه روانکاری (آنالیز روغن) مناسب برای جلوگیری از فرسايش و از کارافتادگي زودرس ماشين آلات صنعتي و دسترسي به بيشترين بازده مکانيکي در حداقل زمان، از اهمیت خاصی برخوردار بوده و برنامه روانکاري و آنالیز روغن کمي با تعاريف روانکاري قديمي متفاوت خواهد بود. آنالیز روغن(در کنار دیگر تکنیک‌های پایش وضعیت مانند:آنالیز ارتعاشات، آنالیز جریان، آنالیز التراسونیک و ترموگرافی) می‌تواند یک پارامتر مناسب جهت بکارگیری به عنوان یک تکنیک پایش وضعیت (CM) باشد.
روانكار، آلودگی‌ها را از محیط عملکرد قطعات دور نموده و مواد مورد نیاز آنها را از قبیل مواد جلوگیری کننده از سایش، مواد فشار پذیر، EP، مواد محافظت کننده در برابر خوردگی و غیره را در اختیار قطعات قرار می‌دهد. بنابراين، با توجه به اهمیت خاص روانکارها و روانکاری در صنایع، آنالیز روغن (از خانواده برنامه های PM) نيز اهميت پيدا مي كند و يكي از مهمترين و موثرترين مباحث در پایش وضعیت (CM) ماشين آلات، یک برنامه اجرایی نگهداری و تعمیرات بر پایه مراقبت وضعیت شرایط روانکار است که با تمرکز بر وضعیت روانکار، آنالیز روغن و انجام آزمایش‌های گوناگون در محل کار تجهیزات و آزمایشگاه‌های معتبر، آسیب‌ها و خسارت‌های وارده به ماشین‌آلات را به حداقل رسانده، موجب کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری و کیفیت فرآورده‌های تولید خواهد شد.
همانطوركه مي‌دانيد، روغن با اجزاي مکانيکي در تماس بوده، مواد خارجي آلاينده و ذرات و براده‌هاي فلزي ساييده شده از قطعات مكانيكي را گرفته و به صورت معلق در خود نگاه مي‌دارد. از آنجائیکه تماس روغن با قطعات در حال کار در حد تماس مولکولی می‌باشد، با تشخيص و اندازه گيري اين ناخالصي ها طي یک سری تست‌های بخصوص بر روی روانکار مصرفی در برنامه پایش وضعیت مبتنی بر روغن، علاوه بر وضعیت کیفی خود روغن، اطلاعات گران‌بهایی در مورد قطعات در تماس با روغن، ميزان سايش و مواد آلاينده ديگر بدست خواهد آمد و یک متخصص روانکاری با استفاده از اطلاعات کسب شده از آنالیز روغن می تواند برنامه نگهداری و تعمیرات مناسب را ارائه دهد.
در كل، اساس کار آناليز روغن عبارتست از: انعکاس وضعيت دقيق ماشين براي يک دوره زماني معين از طريق نشان دادن وضعيت دستگاه هاي مکانيکي در حال کار.
دسته‌بندی آزمایش‌ها و نتایج آنالیز روغن:
انواع آزمایشات انجام شده در برنامه آنالیز روغن شامل موارد زير مي باشد:
• مقدار و نوع فلزات موجود در روغن
در هنگام کارکرد تجهیز مقادير ميکروسکوپي فلزات سايشي توسط سیستم وارد روغن مي‌شود که نمونه‌گيري هاي منظم و متوالي و ارزيابي مقدار عناصر فرسايشي اين نمونه‌ها، تغييرات غير متعادل را مشخص خواهد کرد. از اين طريق مي‌توان به علل احتمالي آن پي برده و از طریق آنالیز روغن در بسياري از موارد مي توان سايش را کنترل يا پيشگيري کرد. مقدار و نوع فلزات موجود در روغن، نشان دهنده میزان سایش قطعات مختلف مانند یاتاقان‌ها، رينگ‌ها، پيستون‌ها، آببندها و غيره می‌باشد. با تکرار آزمایش و آنالیز روغن در فواصل زمانی معین می‌توان زمان مناسب جهت تعویض قطعات را مشخص نموده و قبل از بروز خسارت برنامه تعمیر آنها را تدوین نمود.
عناصر فلزي سايشي، عناصر افزودني و عناصر آلاينده كه ممکن است در روغن وجود داشته باشند عبارتند از:
آهن (Fe)، مس (Cu)، آلومينيوم (Al)، کروم (Cr)، سرب (Pb)، سيليس (Si)، سديم (Na)، نيکل (Ni)، نقره (Ag)، موليبدن (Mo)، منيزيم (Mg)، بور (B)، کلسيم (Ca)، باريم (Ba)، روي (Zn)، فسفر (P)
